Kerst in de tropen en de overblijfselen van een koloniaal verleden

Kerstfoto in Azie stijl; met gadgets! 

De feestdagen zijn al bijna weer vergeten, 2015 is alweer 20 dagen oud. Hoogste tijd voor een nieuwe blog! In Nederland vind ik december altijd een hele gezellige tijd. Samen met Pieter hebben we hier een poging gedaan dat gevoel boven te halen. Op Sinterklaasavond hebben we de airco goed koud gezet, Hollandse pot gekookt en onze cadeautjes uit Nederland uitgepakt. Kerst werd al wat lastiger, die palmbomen zijn moeilijk om te toveren tot kerstboom en met 95% moslims zijn er niet zoveel mensen die Kerst vieren. Ter compensatie hebben we onszelf op 1e kerstdag verwend met een top restaurant op de 56e verdieping en een prachtig uitzicht over Jakarta!

Kerstdiner op grote hoogte

Na kerst komen er vrienden uit Nederland en doen we het kerstdiner nog eens over. Het restaurant is prachtig en bevindt zich in een gebouw uit de koloniale tijd. Een van de weinige koloniale gebouwen wat nog in goede staat is. Ik word er wel even ongemakkelijk van, als ik op de muur tegenover me een levensgrote schildering zie. Het vertelt nl. het verhaal van een grote groep Indonesiers die gedwongen worden te doen wat de Nederlandse overheersers willen. Gelukkig word ik al snel afgeleid, als er weer eens een uitgebreide fotoshoot plaats vind, compleet met kerstgadgets en de inmiddels bekende selfie sticks. Dat willen wij ook!

Toch houd het me wel bezig wat we hier als Nederlanders allemaal hebben gedaan. Ik heb m’n vrije tijd goed gebruikt om er ook een aantal boeken over te lezen. Hoewel er hier niet veel meer over is van het oude Batavia, waan je je af en toe even terug in de tijd. Dat gevoel bekruipt me bijvoorbeeld als ik op de kerstborrel in een huis van de Nederlandse ambassade sta. Omringd door Nederlanders krijg ik een drankje aangeboden door een Indonesische man in uniform met witte handschoentjes. Ook een bezoek aan het Ereveld is confronterend. Het is een grote begraafplaats voor zowel Nederlandse als Indonesische KNIL-militairen en krijgsgevangenen. Op deze mooie en rustige plek midden in het hectische Jakarta word ik er wel even stil van, als ik me realiseer hoeveel mensen omgekomen zijn.  En bedenk dat ik hier vervolgens een halve eeuw later zelf weer als Nederlander woon. Als een Indonesier vraagt waar ik vandaan kom, zeg ik dan ook het liefst mompelend dat ik een Nederlander ben. Gelukkig kijken de Indonesiers het liefst vooruit en zijn ze positief ingesteld!

Het is overigens bijzonder om te zien dat deze begraafplaats in hartje centrum van Jakarta ligt, terwijl dit bij de aanleg rond 1950 nog kilometers buiten de stad lag. Het maakt nog maar eens duidelijk hoe snel de groei hier gaat.

Ereveld Menteng

Mooie tempel tradities op Bali 

Na kerst gaan we naar Bali. Het is even slikken bij het ontbijt, als we zien dat die ochtend de Air Asia vlucht verdwenen is. Maar goed, aan de andere kant schijnt dit wereldwijd het veiligste vliegjaar ooit te zijn (allleen niet in Azie!).  Op het hindoestische Bali zien we als voorbereiding op het nieuwe jaar veel rituelen. In optocht zien we ze in prachtige kleding met offers richting een van de vele tempels trekken. 

Bij een rondrit over het minder toeristische deel van Bali ontdekken we echter ook een minder elegante en mooie traditie, een hanengevecht! Hoewel ik al vermoed dat het niet diervriendelijk is, wint mijn nieuwsgierigheid het. Alle mannen van het dorp hebben zich verzameld met een stapeltje roepia’s in hun handen, om te kunnen wedden op een haan. Dan worden de hanen nog een keer extra opgefokt,  voorzien van een mes om hun poot en begint het gevecht. Het eindigt al snel met een dodelijke afloop. Dan zie ik dat er alleen twee vrouwen welkom waren om de (hanen?) sateetjes te bakken….Jammie….

Hanengevecht: ook deze tradities horen er bij...

Dan is het nieuwe jaar aangebroken en horen we ook hier uiteraard over de vreselijke aanslag in Parijs. Het oprukken van de IS en de toename van extremisme begint hier, onder andere door dit soort gebeurtenissen, wel een onderwerp te worden. Toch is iedereen over het algemeen vreedzaam en zie ik ook zoveel goede dingen! 

Tenslotte is voor mij persoonlijk het nieuwe jaar goed begonnen! De sollicitatie gesprekken die ik met name in december heb gevoerd krijgen een vervolg en vorige week heb ik m’n keuze gemaakt. Ik ga aan de slag voor Tebodin, een engineering bureau, waar ik enerzijds ga helpen om de organisatie verder te ontwikkelen en anderzijds regionaal een aantal projecten/landen ga coordineren. Er wordt nog gewerkt aan mijn werkvergunning, maar mijn kennismaking met het werkende leven in Indonesie zal niet lang meer duren!

De eerste keer........

Voor mijn gevoel is er niet zoveel veranderd sinds mijn laatste blog.  Als ik die echter zelf nog eens nalees, nu ik hier met mijn koffietje zit, klopt dat toch niet. De taalles is inmiddels afgesloten met een heus examen en daarmee heb ik ook mijn eerste Indonesische diploma behaald. Er staat ook een toelichting in het Indonesisch hoe ik het heb gedaan in de klas. Dat kan ik alleen nog niet lezen:-).

Er zijn deze maand nog veel meer “ eerste keren” geweest. Zo was er de eerste keer:

In Indonesische stijl op een bruiloft 

-   Op m'n eigen bank een filmpje kijken; want de container is gearriveerd! Ondanks uitladen in een tropische regenbui is (bijna) alles goed overgekomen. Zo word het huis al een stuk meer thuis...

-   Bezoek uit Nederland!; samen hebben we een tripje naar Bali gemaakt. Een heerlijk weekend op het strand liggen en wegspoelen met het bodyboard in veel te hoge golven!

-   Naar een traditionele Indonesische bruiloft: op zondagochtend om 10 uur, met water en veel eten....

-   Golfles: de Fransman Bruno gaat ons proberen een goede "swing" te leren! Prima "sport" in deze warmte en in een land met golbanen op toplocaties!

-   Flink ziek worden; na een etentje in een restaurant was het wel heel toevallig dat er 8 van de10 ziek zijn geworden ;-(.

-  Op de fiets in Jakarta!: waarbij ik tijdens een poging tot een selfie meteen opgeschrikt wordt door een scooter ongeluk voor m’n neus

-  Een Nederlandse traditie in Indonesie meemaken: ik was zwarte piet bij de intocht van Sinterklaas! Ook heeft Sinterklaas pakjes uit Spanje in de container gestopt, voor ons eigen Sinterklaasavondje met pepernoten.

-   Lopen over de allerdrukste straat van Jakarta:  tijdens autoloze zondagochtend en tig keer gevraagd worden om selfies te maken met giechelende groepjes jongens of meiden

-    Je echt afvragen of je de Indonesische manier van doen ooit gaat snappen!

Selfies met Indonesiers ;

Discussies over zwarte piet zijn hier niet 

Dit is hoe je in een week een put graaft

Er gebeuren dus veel leuke dingen! Onvermijdelijk zijn er af en toe ook minder leuke verrassingen, bijv. in het huis. Zijn het niet de tegels die spontaan de vloer uit knallen, dan is er een lekkage na een flinke regenbui, of de andere keer juist een gebrek aan water. Na al een paar keer bij het opstaan onaangenaam verrast te zijn dat er geen water uit de douche komt, en na 6! pogingen van de mannetjes van de huisbaas om dit op te lossen, was ik toch wel klaar met de Indonesische houtje-touwtje manier van repareren. Wat blijkt als Hoofd Maintenance erbij word gehaald? De huidige put, die 30m diep is, staat droog en er moet een nieuwe put worden gegraven. Een week lang heb ik 3 mannen in de tuin gehad om dit met provisorisch gereedschap voor elkaar te krijgen.

Tja water komt hier niet uit de waterleiding, maar ieder huishouden heeft z'n eigen put. O.a. deze manier van watervoorziening zorgt er voor dat de stad elk jaar 7 cm lager komt te liggen. Je begint te begrijpen waardoor Jakarta snel overstroomt! Helaas is er geen andere optie om aan water te komen dus ja, ook wij helpen hier een handje aan mee.

De eerste overstromingen...

Die eerste overstromingen hebben we inmiddels ook al meegemaakt! Bijna elke dag valt er nu wel een flinke tropische bui, die aangeeft dat het regenseizoen is begonnen. De regenbuien zijn zo hevig dat het riool (wat vaak vol rommel zit) het niet aankan. Het water kolkt over de straten en je ziet op die plekken zelfs kinderen op straat zwemmen! Het verkeer zit helaas dan wel muurvast! Op de ergste dag heb ik 6 uur in de auto doorgebracht binnen een straal van 20 km vanaf ons huis! Helaas hoort ook dit bij het leven in Jakarta…

Overigens komen de files niet alleen door de regen, maar ook door de vele demonstraties die er zijn in het centrum. De nieuwe president is lekker voortvarend van start gegaan en heeft een aantal maatregelen genomen die zeker nodig zijn. Maar wel pijn doen. Zo heeft hij o.a de subsidie op de benzine en diesel verlaagd, zodat mensen 2.500 Roepia meer (ca. 20%)moeten betalen per liter. Dit is nogal een omstreden maatregel. Hij moet echter wel om geld vrij te maken voor alle hervormingen en investeringen die er nodig zijn om Indonesie een stap verder te helpen. Deze subsidies zijn nl. opgelopen tot ca.$ 20 miljard (meer dan 10% van het bbp) en daarmee meer dan er bijv. besteed wordt aan onderwijs, logistiek en zorg.

Een prachtige vis

Tja en zo zit er achter alles hier wel een verhaal. Ik ben ook naar de kleuterschool en een aantal keer naar een weeshuis geweest voor vrijwilligerswerk. De vuilnisbelt stonk uiteraard, zat vol vliegen en de school was bijzonder sober, maar het viel me naar omstandigheden toch nog mee. Terwijl de moeders door het raam hingen om te kijken, kwamen de kindjes na wat steelse blikken naar de bulehs (blanken), wel los. Er is niets meer beschikbaar dan strikt noodzakelijk, dus knutselen is een luxe en stimuleert ze op een andere manier. Ik heb met blije, toch redelijk verzorgde kindjes een prachtige vis gemaakt ;-). 

Het weeshuis ziet er wel heel netjes uit, maar de situatie is op een andere manier jammer. Er zitten daar zowel gezonde als niet gezonde kindjes. Dit kunnen wezen zijn, maar net zo vaak zijn ze achtergelaten. Dit komt soms door de simpele reden dat vrouwen geen borstvoeding kunnen geven en geen geld hebben voor melkpoeder. Soms omdat de kinderen niet gezond zijn. Het probleem is dat ze geloven dat je in het geval van een ongezond kind gestraft wordt en dat dit ongeluk brengt. Veel mensen leven van hun eigen handeltje en die kun je met een ongezond kind wel vergeten, want mensen zullen niet meer bij je kopen. Aangezien er geen sociaal vangnet is, kan je dan niet meer voor jezelf en wellicht andere kinderen zorgen. En kan je dan je kind maar beter achterlaten. Mijn simpele taak als vrijwilliger is om de kindjes wat extra aandacht te geven en uit te dagen met spelletjes, boekjes lezen etc. Dat vind ik niet zo moeilijk als die schatjes je om je nek vliegen!

De eerste kennismaking met Indonesie!

Bahasa Indonesia les

Het is bijna 1 maand geleden dat we zijn gearriveerd in Indonesië. De tijd vliegt hier voorbij! Inmiddels heb ik al 2 weken taalles gevolgd. Ik heb gekozen voor 5 weken lang 3x per week les in een internationaal klasje. Er wordt klassiek lesgegeven door een Indonesiër die dit al 20 jaar doet. Met z'n allen hem nazeggen, dingen onthouden door liedjes te zingen, woordjes stampen en huiswerk maken!  Ook qua tools houdt het op bij stencils en een whiteboard. Het is even weer wennen om zo te leren, wel gaat m'n Indonesisch vooruit! 

Confronterend overigens, om met 9 dames en 1 man in het lokaal te zitten. Tja, over het algemeen is het toch zo dat de vrouw met de man mee gaat, hoe heerlijk stereotype. Ik moet er nog erg hard aan wennen en m'n geëmancipeerde kant behoorlijk in toom houden ;-). 

Mannen hebben in deze samenleving een behoorlijk dominante rol. Wat misschien niet zo gek is, omdat Indonesië het grootste moslimland ter wereld is met 250 mln mensen, en 95 procent moslims. (Dit komt overigens ook doordat je bij geboorte verplicht moslim bent, tenzij je anders aangeeft). Of je getrouwd bent en hoeveel kinderen je hebt, is dan ook zo'n beetje het eerste wat ze aan je vragen. Toen Pieter op z'n werk vertelde dat hij met mij "getrouwd" is, maar we geen kinderen hebben was de reactie" O, dan wordt het tijd dat je er nog een vrouw bij neemt". (Sorry?!!!). Wat me inmiddels echter wel duidelijk is, is dat ze het niet zo nauw nemen met dat huwelijk. Veel mannen hebben meerdere vrouwen (er bij) en dat wordt blijkbaar normaal gevonden. In ieder geval zo normaal dat je in week 1, tegen je nieuwe baas dit soort uitspraken durft te doen. Ook in taalles 3 kwam er een liedje langs " Ik hou van jou, Alleen van jou" "Aku cinta kamu, hanya kamu". Dat laatste is dus geen overbodige luxe om er hier bij te vertellen! Vrouwen aan de andere kant voelen zich hier erg aangetrokken tot westerse mannen. Nee mannen, niet omdat ze jullie zo knap vinden, maar vooral omdat jullie als wandelende geldboom worden gezien en daarmee entree bieden tot een luxe leven.

Frikandel speciaal, ja echt! 

Hoewel ik nooit verder ben gekomen dan een blauwe maandag bedrijfshockey,  heb ik me aanmeld bij de " Pink Wanita's" een Nederlandse damesteam. Na een potje flink zweten op de woensdagavond (ook dan is het nog tegen de 30 graden) is de derde helft in de kroeg minstens zo belangrijk. Daarbij wordt er zelfs frikandel speciaal geserveerd.

Anyway, in deze kroeg (en in andere) heb ik wel verbaasd gestaan over de verhoudingen in het publiek. 30 % bejaarde, dan wel onverzorgde bierbuiken (sorry), 50% Indonesische cocktail drinkende  "fotomodellen" en dan nog 20% " normaal publiek". Ineens denken westerse mannen indruk te maken met hun danspasjes, hoe later op de avond hoe gekker :-). Eerlijk gezegd had ik dit niet zo openlijk en in deze mate in Indonesië verwacht! 

De 3e helft met de Pink Wanita's

Ondanks dat Indonesie het grootste moslimland is, horen wij niet zo veel over de radicale kant en de dreiging van ISIS. Terwijl we horen dat in Nederland er serieuze dreiging gesignaleerd is en dit het nieuws van de dag is/was.Wat hier veel actueler is, is het spel rondom de overgang naar de nieuw gekozen president. Het was een grote overwinning dat Jokowi is gekozen. Hij is de huidige gouverneur van Jakarta, heeft geen nauwe banden met het leger en is actief tegen corruptie. Hiermee heeft hij echter de belangen van zijn tegenstander tijdens verkiezingen, Probowo en de huidige (eerste rechtstreeks gekozen) president, Yudhoyono, in gevaar gebracht. 

Die hebben er nu, 3 weken voor zijn start, zelfs voor gezorgd dat er weer een flinke stap terug is gedaan in de democratie van Indonesie.  Die toch al niet zo ver ontwikkeld is, omdat deze pas sinds 1950 bestaat (dankzij het koloniale verleden). Ze hebben er voor gezorgd dat er een wetsvoorstel is aangenomen, waardoor alle gouverneurs, districtshoofden en burgemeesters voortaan niet meer democratisch door de lokale bevolking worden gekozen. Ze worden net als in het regime van Soeharto  aangewezen door een " democratisch samengestelde commissie". Met andere woorden, zo kunnen ze ervoor zorgen dat ze vanuit Jakarta hun eigen vriendjes op machtige posities zetten. Politiek staat hier ongeveer gelijk aan fraude. Elke dag wordt er wel iemand opgepakt door de corruptie bestrijding (KPK). Een onafhankelijk orgaan, al gaan er geruchten dat er ook daar te veel Ferrari's voor de deur staan....

Inmiddels hebben we zelf ook kennis gemaakt met de smeerolie van het Indonesische systeem. We zijn in week 1 naar Singapore gevlogen om daar door een " agent" ( lees: Afghaan op Crocs in een bezemkast op de 10e verdieping) geholpen te worden bij stap 1 in het verkrijgen van onze verblijfsvergunning (Kitas). Gevolgd een week later door stap 2 in Jakarta. Hoewel er 50 wachtenden voor ons waren, stonden we binnen 10 minuten weer buiten. En niet omdat iedereen zo efficiënt geholpen werd. In ieder geval is het resultaat dat we legaal in Indonesië kunnen blijven! Dit biedt mogelijkheden om nu ook een belastingnummer, bankrekening, rijbewijs etc. aan te vragen. Daar ben ik nog wel even mee bezig...

Ook ben ik aan het uitzoeken wat de mogelijkheden voor mij zijn om aan een werkvergunning te komen. Denk maar niet dat je op z'n Nederlands naar een website kan gaan met stap 1-10 uitgelegd hoe je daar aan komt! Als er al regels op papier staan is het geen garantie dat dit ook de nieuwste regels zijn die daadwerkelijk gelden. De kans is groot dat het me zonder begeleiding (agent) niet gaat lukken om dit voor elkaar te krijgen. Ook onder expats is er geen 1,2,3 tje van de mogelijkheden en hoe je dit voor elkaar krijgt. Inmiddels heb ik echter wel wat verschillende mensen gesproken, waardoor ik verschillende mogelijkheden begin te zien. Dat is goed nieuws! 

Hoezo duurzaam....

Dan moet ik natuurlijk nog wel een beeld krijgen wat ik hier dan kan doen, met mijn achtergrond. Een bijeenkomst van de INA, de Nederlands-Indonesische Kamer van Koophandel heeft me wat eerste ideeën gegeven. Hier heb ik door presentaties van grote bedrijven (Bintang, Friesland Campina, DHV-Haskoning etc.) het een en ander mee gekregen over de ontwikkelingen als het gaat om duurzaamheid en ook arbeidsproductiviteit. Wat ik er in ieder geval heb opgestoken is dat als bedrijven meer duurzaam willen zijn, dit lang niet altijd mogelijk blijkt door een gebrek aan kennis, danwel materialen (alles moet tenslotte ingevoerd worden). Een oplossing is het verbeteren van het onderwijs, zodat ook meteen de arbeidsproductiviteit omhoog gaat (en uiteindelijk de welvaart etc.) Dat betekent dus dat er nieuwe beter geschoolde generatie op de arbeidsmarkt komt, terwijl van oudsher senioriteit je verder brengt in de hiërarchie. Het is pas een eerste beeld, maar het roept al allerlei vraagstukken op waar ik enthousiast van word!

We hebben ook een schoon park gevonden

In het weekend proberen we meer van Jakarta te zien, zowel de mooie als de minder mooie kanten. Naast de meest luxe shopping mals, restaurants etc.  zijn er ook nog te veel buurten die uit niets meer bestaan dan provisorische huisjes, zo'n beetje boven het riool. Er is hier overal zoveel afval, plastic en vervuild water, dat ik me afvraag hoe er nog te leven valt in deze vuilnisbelt. Zeker in de arme buurten is de duurzaamheid ver te zoeken! Binnenkort ga ik mee naar een school op een van de vuilnisbelten om als vrijwilliger te helpen. Ik heb er enerzijds zin in en hoop dat ik me dan ook enigszins verstaanbaar kan maken in het Bahasa. Anderzijds zie ik er een beetje tegenop, maar het is wel het minste wat ik hier terug kan doen.

Verder moet ik nog erg aan de warmte en de stad wennen. Ook voor Indonesiërs is het op dit moment erg warm, met ca. 35 graden. Ik probeer zoveel mogelijk de airconditioning uit te laten, maar soms heb ik het echt even nodig! Ook kan je door de drukte in het verkeer niet al te veel op en dag plannen. Zo kost het me al meer dan een uur om de 7 km naar taalles te overbruggen met de taxi! En nee dat is geen luxe probleem, openbaar vervoer moet hier nog aangelegd worden. Bij al mijn taxi ritjes is Google maps mijn grootste vriend, want geen enkele taxi chauffeur heeft navigatie. En de weg kennen ze vaak niet, of ze doen alsof om nog een rondje extra te rijden ;-). Er is ook een prachtige uitdrukking voor, waarmee je aangeeft dat je je van de domme houdt  "Kura-kura dalam perahu", letterlijk betekent het; " je gedragen als een schildpad in een boot". Ja, dan raak ik de weg ook wel een beetje kwijt....